Τι είναι η Θερμοτυπία
Σημαντικά βήματα για σωστή και επιτυχημένη "Χρυσοτυπία"

Εάν θέλετε να προσθέσετε μία νότα πολυτέλειας στα έντυπά σας, θα πρέπει να μάθετε κάποια πράγματα για την Θερμοτυπία (Χρυσοτυπία, Ασημοτυπία, Χαλκοτυπία κ.τ.λ.). Χρησιμοποιείται συχνά σε εξέχουσες εκτυπωτικές εργασίες, όπως προσκλήσεις, επαγγελματικές κάρτες, επιστολόχαρτα, ετικέτες κ.λ.π.

Η Θερμοτυπία (Hot Foil Stamping) (Ορισμός)

Η Θερμοτυπία (Χρυσοτυπία, Ασημοτυπία, Χαλκοτυπία κ.τ.λ.) είναι μια μέθοδος εκτύπωσης, κατά την οποία, ένα πολύ λεπτό φιλμ αλουμινίου (Foil) σε διάφορα χρώματα, με τη χρήση ενός "Κλισέ" και την άσκηση πίεσης, μεταφέρεται επάνω στο προς εκτύπωση υπόστρωμα (χαρτί, χαρτόνι, PVC, δέρμα κ.λ.π.).
Η διαδικασία οφείλει το όνομά της στο γεγονός ότι λαμβάνει χώρα σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας που βρίσκεται το Κλισέ (περ. 100-115 ^οC) η οποία βοηθάει το λεπτό φιλμ αλουμινίου να "κολλήσει" στο προς εκτύπωση υλικό. Όπως θα δούμε παρακάτω, μια μεγάλη ποικιλία χρωμάτων (Foil), είναι διαθέσιμη γι' αυτή την διαδικασία. Αναφορικά, Χρυσό, Ασημί, Χάλκινο, Κόκκινο, Μπλε, Ιριδίζον, Περλέ, Λευκό, Μαύρο κ.λ.π. Η εφαρμογή, μπορεί να γίνει είτε με χειροκίνητη μηχανή, είτε με αυτόματη ειδική μηχανή, η οποία στη γλώσσα των τυπογράφων λέγεται "Χρυσοτυπία". Ο Αγγλικός όρος για την μέθοδο αυτή είναι "Hot Foil Stamping".
Το αποτέλεσμα είναι ένα πραγματικά υπέροχο εφέ που τονίζει τις λεπτομέρειες του design με μία μεταλλική λάμψη. Σε αυτή τη σύντομη περιγραφή, θα μάθετε πως να "στήσετε" μια δουλειά για εκτύπωση με την "Χρυσοτυπία".

Σύντομη ιστορική αναδρομή

Ας ρίξουμε μια ματιά στο ιστορικό υπόβαθρο της "Χρυσοτυπίας" και σε κάποια σύγχρονα παραδείγματα για να καλύψουμε την περιέργειά σας. (Προχωρήστε στο τέλος του άρθρου για να μάθετε πως να "στήσετε" το αρχείο σας για Χρυσοτυπία.)

Πώς προέκυψε η Χρυσοτυπία

Σε κάποια από τα πρώτα χειρόγραφα που δημιουργήθηκαν χρησιμοποιήθηκαν φύλλα χρυσού για την διακόσμηση των αρχιγραμμάτων ή των "κοσμημάτων" που τα κοσμούσαν. Η διαδικασία της εφαρμογής καθαρών φύλλων χρυσού στο χαρτί ήταν συσχετισμένη με την τέχνη της επιχρύσωσης, κατά την οποία πολύ λεπτά φύλλα χρυσού τοποθετούνταν με πινέλο σε αντικείμενα όπως μενταγιόν, κορνίζες, αγάλματα και έπιπλα. Αφ' ότου η χρήση πιεστηρίων έγινε πιο ευρεία στην Ευρώπη κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, τα βιβλία έγιναν το επίκεντρο της Χρυσοτυπίας. Τα πιο όμορφα και ακριβά βιβλία δένονταν σε δερμάτινες θήκες οι οποίες συχνά διακοσμούνταν με φύλλα χρυσού. Αυτή η διαδικασία συνδυαζόταν με την αναγλυφοτυπία, πράγμα που που δημιουργούσε μία τρισδιάστατη εντύπωση στην επιφάνεια του εξωφύλλου. Σήμερα, η διαδικασία της χρυσοτυπίας δεν κάνει χρήση πραγματικών φύλλων χρυσού (εκτός από εξαιρετικές και πολύ ακριβές περιπτώσεις). Οι μεταλικές μεμβράνες (foils) πλέον δημιουργούνται από αλουμίνιο και χρωματίζονται ειδικά, για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Για τους γραφίστες, αυτό το γεγονός, είναι μία καλοδεχούμενη εξέλιξη, που σας παρέχει μία μεγάλη επιλογή χρωμάτων δίχως το ρίσκο να βτεθείτε εκτός προϋπολογισμού! Παρ'όλο που πολλοί τυπογράφοι, έχουν ένα συγκεκριμένο εύρος χρωμάτων που παρέχονται σε χαμηλότερη τιμή, τα οποία τυπικά περιλαμβάνουν το χρυσό, το ασημί και το χάλκινο χρώμα, μπορείτε επίσης να ζητήσετε foil σε πάρα πολλά χρώματα. Κόκκινο, Μπλε, Πράσινο, Λευκό, Μαύρο, Καφέ, Γαλάζιο και πολλά ακόμη. Θέλετε ένα μεταλλικό ιριδίζον εφέ σε προσκλήσεις γάμου? Πιθανώς υπάρχει το ανάλογο foil γι αυτό. Μολονότι η "Χρυσοτυπία" είναι ένα επιπρόσθετο έξοδο σε μία εκτύπωση, (λόγω της επιπλέον εργασίας και υλικών που χρειάζονται), παραμένει μία σχετικά οικονομική μέθοδος για την παραγωγή ενός εντυπωσιακού αποτελέσματος που προσθέτει κύρος σε ένα προϊόν. Θα προσέξετε πως πολλοί γραφίστες, χρησιμοποιούν την "Χρυσοτυπία" σε πολλά έντυπα, από τη συσκευασία μέχρι και στα έντυπα αλληλογραφίας. Είναι ένας σίγουρος τρόπος να προσδώσετε στο δημιουργικό σας πολυτέλεια, δίχως να εκτιναχθεί η τιμή στα ύψη. Επίσης είναι ένας τρόπος να προσδώσετε σε κάποια έντυπα -όπως π.χ. Εισιτήρια, Κουπόνια, Πιστοποιητικά- την ασφάλεια και την "γνησιότητα" που απαιτείται.

Πώς εφαρμόζεται η "Χρυσοτυπία"

Η "Χρυσοτυπία" μπορεί να γίνει είτε με το χέρι, με τη χρήση μηχανής, ή με αυτόματη μηχανή. Οι χειροκίνητες μηχανές χρησιμοποιούνται για εργασίες μικρού μεγέθους (π.χ. για εξώφυλλο βιβλίου περιορισμένης έκδοσης ή λίγες προσκλήσεις), ενώ οι αυτόματες μηχανές χρησιμοποιούνται για μεγαλύτερες εργασίες. Τα μικρά τυπογραφεία χρησιμοποιούν χειροκίνητες μηχανές ή στέλνουν το έντυπό σας σε ειδικό Χρυσοτυπείο, ενώ τα μεγαλύτερα συνήθως χρησιμοποιούν αυτόματες μηχανές. Για κάθε μηχανή, η διαδικασία είναι περίπου η ίδια. Το σχέδιο που θα επιχρυσωθεί δημιουργείται με ειδική διαδικασία επάνω σε ένα κλισέ. Το Κλισέ τοποθετείται σε μια πλάκα που θερμαίνεται ελεγχόμενα και το foil τοποθετείται μεταξύ του Κλισέ και της επιφάνειας χαρτιού ή όποιου άλλου υποστρώματος. Μόλις το Κλισέ πιέσει την επιφάνεια, το foil "κολλάει" επάνω στο υπόστρωμα, δημιουργώντας το μεταλλικό εφέ.

Το Κλισέ

Τα Κλισέ μπορούν να κατασκευαστούν από διάφορα υλικά. Όπως Μαγνήσιο, Χαλκό ή Ορείχαλκο. Το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί έχει να κάνει συνήθως με την αντοχή (λόγω σκληρότητας) σε επαναληπτικά "πατήματα". Η τιμή τους εξαρτάται από το μέγεθος (χρεώνονται με το τετραγωνικό εκατοστό) και το υλικό. Ένα κλισέ μπορεί να χρησιμοποιηθεί -συνήθως- πολλές φορές. Οπότε συνεννοηθείτε με τον τυπογράφο σας, να το κρατήσει, για ενδεχόμενη επανάληψη της εργασίας σας.

Οι Μεμβράνες (Foil)

Οι μεμβράνες κατασκευάζονται σε μεγάλο εύρος τόσο χρώματος όσο και "υφής". Διακρίνονται δε, σε τέσσερεις κατηγορίες. Μεταλλικές Μεμβράνες, Έγχρωμες Μεμβράνες, Ιριδίζουσες Μεμβράνες και Ολογραφικές Μεμβράνες. Οι Μεταλλικές Μεμβράνες, μιμούνται την εμφάνιση πολύτιμων μετάλλων, όπως Χρυσό, Ασημί, Χαλκό ή Μπρούντζο. Αυτά θεωρούνται σχεδόν στάνταρ για κάθε τυπογραφείο. Τα περισσότερα τυπογραφεία, είναι πιθανό να τα έχουν έτοιμα προς χρήση. Όμως, υπάρχει μεγάλο εύρος χρωματικών επιλογών που μπορείτε να παραγγείλετε, όπως π.χ. Μεταλλικό Μπλε, Μεταλλικό Κόκκινο, Πράσινο κ.λ.π. Ζητήστε από τον τυπογράφο, να σας δείξει τα διαθέσιμα χρωματικά δείγματα.
Η επιλογή του foil είναι ίσως, η πιό συναρπαστική στιγμή της διαδικασίας. Αν μπορείτε να αντιμετωπίσετε το επιπλέον κόστος, οι επιλογές σας είναι τεράστιες.

Πως να ετοιμάσετε το Αρχείο σας για "Χρυσοτυπία"*

(*Στο κείμενο που ακολουθεί, με τον όρο "Χρυσοτυπία" εννοούμε τη μέθοδο της Θερμοτυπίας, ανεξάρτητα από το χρώμα του Foil που θα επιλέξουμε για εκτύπωση).
Η προετοιμασία του Αρχείου σας για εκτύπωση με "Χρυσοτυπία" είναι αρκετά απλή. Βέβαια, μην ξεχνάτε πως ό,τι γράφουμε εδώ, δεν ισχύει για όλα τα τυπογραφεία. Σίγουρα το να βρίσκονται όλα τα στοιχεία της "Χρυσοτυπίας" σε ένα Layer δηλωμένα με ένα Spot χρώμα, είναι πολύ καλό. Αλλά, καλό θα είναι πριν από οποιαδήποτε διαδικασία να συμβουλευτείτε τον Τυπογράφο σας.

Εδώ έχουμε δημιουργήσει στο Adobe InDesign, μια πρόσκληση και θέλουμε να τυπώσουμε όλα τα κείμενα με Foil π.χ. Μπρονζέ.
Η διαδικασία προετοιμασίας του αρχείου διέπεται από τις ίδιες αρχές, είτε είναι σε ένα εκδοτικό πρόγραμμα όπως π.χ. το InDesign ή σε ένα σχεδιαστικό πρόγραμμα όπως π.χ. Adobe Illustrator. Σημαντικό είναι να ειπωθεί πως πάντα προτιμότερο είναι, ό,τι πρόκειται να τυπωθεί με "Χρυσοτυπία" να είναι Vector και όχι Raster. Αυτό επιτρέπει να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ποιότητα στη δημιουργία των Κλισέ.
Έχοντας αυτό κατά νου, ας δούμε πως θα στήσουμε τη δουλειά μας στο InDesign.

Βήμα 1

Δημιουργήσαμε μια Πρόσκληση Α5 Landscape (210Χ148mm), με ένα φόντο Σκούρο Μπλε, στο Layer 1 (Window > Layers). Στη συνέχεια, δημιουργήσαμε ένα νέο Layer και το ονομάσαμε Typography. Επάνω σε αυτό τοποθετήσαμε όλα τα κείμενά μας. Εικ. 1

Βήμα 2

Κάντε δεξί κλικ στο Layer Typography και επιλέξτε Duplicate Layer “Typography”, για να δημιουργήσετε ένα αντίγραφο Layer. Εικ. 2, 3
Με διπλό κλικ στο duplicate layer μας επιτρέπει να επεξεργαστούμε το όνομά του. Δώστε ένα αναγνωρίσιμο όνομα. Π.χ. "XRYSOTYPIA" ή "HOT_FOIL" ή "SPOT_FOIL".

Βήμα 3

Στη συνέχεια, θα πρέπει να μετατρέψουμε σε "Καμπύλες" (Outline) όλα τα στοιχεία της μακέτας μας που θα γίνουν "Χρυσοτυπία". Επιλέξτε όλα τα κείμενα από το layer και πηγαίνετε στο Μενού Type > Create Outlines. Εικ. 4, 5

Βήμα 4

Πηγαίνετε στο Panel Swatches (Window > Color > Swatches) και δημιουργήστε ένα νέο "Χρώμα" (New Swatch). Ονομάστε το "Χρώμα" κάτι άμεσα αναγνωρίσιμο. Π.χ. "FOIL_SPOT_COLOR". Επιλέξτε στο Type το Spot και βάλτε σε όποιο κανάλι θέλετε π.χ. στο Magenta 100%. Κάντε κλικ στο Add. Εικ. 6
Εφαρμόστε το νέο Spot Color Swatch σε όλα τα αντικείμενα που θα γίνουν "Χρυσοτυπία". Εικ. 7

Βήμα 5

Επειδή τα Foil της "Χρυσοτυπίας" είναι επικαλυπτικά και η διαδικασία έχει ανοχές στη σύμπτωση πρέπει όλα τα στοιχεία που θα τυπωθούν με "Χρυσοτυπία" να είναι Overprint. Μια τελευταία διαδικασία, πριν κάνετε εξαγωγή σε PDF, είναι να ορίσετε όλα τα στοιχεία του Layer σε Overprint. Αυτό αποτρέπει την "Χρυσοτυπία" να αφήσει μη επιθυμητά "Λευκά" σημεία λόγω ατυχούς σύμπτωσης χρωμάτων στην διαδικασία της εκτύπωσης. Πηγαίνετε στο Window > Output > Attributes και κάντε Κλικ στο check στο Overprint box που είναι γκριζαρισμένο. Εικ. 7

Βήμα 6

Τώρα, είστε έτοιμοι να κάνετε εξαγωγή σε PDF αρχείο. Πηγαίνετε στο Μενού File > Export, και ακολουθήστε τις οδηγίες σε αυτή τη σελίδα. Οδηγίες για Εξαγωγή σε PDF

Βήμα 7

Αφού τελειώσετε με τη διαδικασία εξαγωγής, μπορείτε να επιθεωρήσετε το έγγραφό σας πως αναλύεται χρωματικά σε κάθε "διαχωρισμό" από τον Adobe Acrobat. Στον Acrobat, πηγαίνετε στο View > Tools > Print Production. Εκεί επιλέξτε Output Preview. Εικ. 8

Συμπερασματικά: Απολαύστε τα αποτελέσματα!

Χρησιμοποιώντας την μέθοδο της "Χρυσοτυπίας" δίνετε στα έντυπά σας μια πολυτέλεια που δεν κοστίζει πολύ. Η διασικασία προσθέτει ταυτόχρονα τόσο οπτική όσο και απτική έλξη. Όσοι έρχονται σε επαφή με το αποτέλεσμα-δημιουργία δεν θα είναι σε θέση να αντισταθούν στο να αγγίζουν τις εκτυπώσεις σας! Είτε επιλέξετε κάποια μεταλλική επιφάνεια, είτε περλέ ιριδίζοντα εφέ ή φανταχτερό χρώμα, η "Χρυσοτυπία" είναι ένα αξιολάτρευτο φινίρισμα για κάθε έντυπο. Κάθε γραφίστας-σχεδιαστής θα πρέπει να δοκιμάσει την χαρά-ικανοποίηση, του να δει και να αγγίξει τα αποτελέσματα της "Χρυσοτυπίας". Εάν δεν είστε ακόμα σίγουροι για τη δημιουργία αρχείου από μόνοι σας, ρωτήστε μας. Με όσα ειπώθηκαν παραπάνω, είναι λοιπόν εύκολο να εξάγετε και να το στείλετε στον τυπογράφο σας. Θα μείνει σίγουρα, ικανοποιημένος με το επαγγελματικό αποτέλεσμα.
Καλή επιτυχία!